به گزارش روابط عمومی دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی ایران، دکتر بیات، پزشک و دانشجوی دکترای تخصصی طب سنتی ایرانی دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در خصوص گیاهخواری تشریح کرد: در سال‌های اخیر، گیاهخواری و وگان‌گرایی در دنیا رو به افزایش است. افراد به دلایل مختلفی مانند حفظ سلامتی، دغدغه‌های محیط‌زیستی، اخلاقی و حمایت از حقوق حیوانات به این نوع رژیم‌ها روی می‌آورند. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که رژیم‌های گیاهی می‌توانند به کاهش وزن، کنترل قند خون، بهبود چربی‌های خون و کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک کنند. همچنین، برخی شواهد از کاهش احتمال ابتلا به برخی سرطان‌ها در گیاهخواران خبر می‌دهند.

رژیم‌های گیاهی انواع مختلفی دارند، از جمله:

1. وگان: حذف کامل همه محصولات حیوانی، حتی لبنیات و تخم‌مرغ.

2. لاکتو گیاهخواری: حذف گوشت و تخم‌مرغ، اما مصرف لبنیات.

3. پسکاترین: حذف گوشت قرمز، ولی مصرف ماهی.

4. نیمه‌گیاهخواری: مصرف محدود گوشت و محصولات حیوانی.

با وجود این فواید، پیروی ناآگاهانه از رژیم گیاهی می‌تواند باعث کمبودهایی مانند ویتامین B12، آهن، روی و کلسیم شود. کمبود B12 به‌ویژه در وگان‌ها می‌تواند منجر به کم‌خونی، اختلالات عصبی و افزایش خطر بیماری‌های قلبی شود. همچنین برخی مطالعات، ارتباط رژیم‌های گیاهی سخت‌گیرانه با افزایش خطر افسردگی و اضطراب، به‌ویژه در جوانان را مطرح کرده‌اند.

نگاه ابن سینا به تغذیه و گیاهخواری

ابن سینا، حکیم بزرگ ایرانی، در کتابقانون در طببه نقش تغذیه در حفظ سلامت توجه ویژه‌ای دارد. او توصیه می‌کند که رژیم غذایی افراد سالم باید متعادل و شامل ترکیبی از گوشت، غلات، میوه و نوشیدنی‌های گیاهی باشد. به‌ویژه گوشت حیوانات جوان مانند بره و گوسفند، گندم سالم و میوه‌هایی مثل انجیر و انگور، به‌عنوان منابع مناسب تغذیه ذکر شده‌اند.

ابن سینا مصرف بیش از حد میوه‌های آبدار مانند آلو و خربزه را، به‌ویژه در فصول سرد یا بدون فعالیت بدنی، مضر می‌دانست. او رژیم‌های محدودکننده (مثل حذف گوشت) را فقط در بیماران یا در موارد خاص مانند درمان چاقی و امتلا (پری بدن) و برای دوره‌های کوتاه‌مدت مفید می‌دانست، نه به‌عنوان یک روش دائمی برای فرد سالم.

بنابراین، دیدگاه ابن سینا بر اهمیت تعادل غذایی، تنوع مواد خوراکی و توجه به شرایط فردی تأکید دارد. این نگاه علمی و منطقی حتی پس از گذشت قرن‌ها، می‌تواند راهنمای مفیدی در بررسی رژیم‌های غذایی امروزی باشد. پزشکان نیز امروزه توصیه می‌کنند در صورت انتخاب رژیم گیاهخواری، مصرف مکمل‌های ضروری و مشاوره با متخصص تغذیه فراموش نشود.

تهیه و تنظیم:

دکتر مرضیه بیات

پزشک، دانشجوی دکترای تخصصی طب سنتی ایرانی

منابع:

1. ابن سینا. قانون در طب، جلد ۱، صفحات ۲۱۴-۲۱۸.
2. Dinu M, Abbate R, Gensini GF, Casini A, Sofi F. Vegetarian, vegan diets and multiple health outcomes: A systematic review with meta-analysis of observational studies. Critical reviews in food science and nutrition. 2017 Nov 22;57(17):3640-9.
3. Iguacel I, Huybrechts I, Moreno LA, Michels N. Vegetarianism and veganism compared with mental health and cognitive outcomes: a systematic review and meta-analysis. Nutrition reviews. 2021 Apr 1;79(4):361-81.
4. Bakaloudi DR, Halloran A, Rippin HL, Oikonomidou AC, Dardavesis TI, Williams J, Wickramasinghe K, Breda J, Chourdakis M. Intake and adequacy of the vegan diet. A systematic review of the evidence. Clinical nutrition. 2021 May 1;40(5):3503-21.
5. The Lacto-Vegetarian Dietary Score and kidney stones are likely to be inversely associated in men but not in women: a case-control study https://doi.org/10.1016/j.hnm.2025.200319
6. Traditional Medicinal Foods in Persian Medicine By Mahbubeh Bozorgi, Roodabeh Bahramsoltani, Roja Rahimi
7. Concept of Food in Persian Medicine M Ahmadi, L Shirbeigi, F Nejatbakhsh - Traditional and …, 2022 - jtim.tums.ac.ir