اهمیت خواب در طب ایرانی/بخش چهارم
دکتر مریم تقوی شیرازی متخصص طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی ایران در بخش چهارم مطلبی علمی به راهکارهای ساده تنظیم خواب شبانه پرداخت.
به گزارش روابط عمومی دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی ایران، دکتر مریم تقوی شیرازی متخصص طب ایرانی در بخش اول (شیر) راهکارهای ساده تنظیم خواب شبانه آورده است:
حکیم عقیلی پزشک نامدار ایرانی قرن 12ه.ق، در کتاب مخزن الادویه درباره شیر یا لبن می گوید: شیر دارای سه بخش آبی، چربی و پنیری است و برحسب میزان آنها، مزاج (طبیعت) و خواص شیر تغییر می کند. هر حیوانى که مدت حمل و ولادت آن نزدیک بمدت حمل و ولادت انسان باشد مانند شیر گاو برای تغذیه بویژه اطفال مناسب تر است.
شیر می تواند رطوبت مناسبی را در مغز ایجاد کند. بنابراین نوشیدن آن بویژه وقتی گرم با کمی عسل یا مویز همراه باشد، می‌تواند در ایجاد خوابی آرام و رفع بیخوابی، افسردگی و فراموشی موثر باشد.
آیا پژوهش ها تاثیر شیر و لبنیات در بهبود کیفیت خواب تایید می کنند؟ بله ...
- شیر و محصولات لبنی دارای تریپتوفان، پیش ساز تولید ملاتونین- هورمون تاریکی و سروتونین هستند. بنابراین با تنظیم چرخه سیرکادین خواب را بهبود می بخشد.
- نوشیدن شیر در طول روز می تواند تولید ملاتونین در شب را هم تقویت کند.
- افزودن کمی شیرین کننده به شیر نفوذ آن به سمت مغز برای اثربخشی بهتر را تقویت می کند.
(**حکمای طب ایرانی شیرگرم با کمی عسل یا مویز را توصیه کرده بودند)
- محصولات لبنی حاوی پروتثین، کازئین و وی پروتثین و ریز مغذی های متعددی از جمله منیزیوم و روی هستند که می‌توانند در تولید تریپتوفان و ملاتونین و خواب بهتر موثر باشند.
- فرآورده های لبنی تخمیر شده مانند ماست، پنیر و کره حاوی پرو و پره بیوتیک ها هستند که با تنظیم فلور میکروبی روده، در ایجاد خواب خوب نقش دارند.
- نوشیدن شیر به همراه سبک زندگی سالم مانند تحرک بدنی کافی و تغذیه با سبزیجات، میوه ها، غلات و حبوبات و ... مانند رژیم مدیترانه ای می تواند بویژه در سالمندان، خواب را بهبود داده و حافظه را تقویت کند.
- چند توصیه:
شیر ترجیحا به صورت گرم یا فرنی به همراه کمی عسل یا شیره انگور یا تعدادی مویز بدون هسته (مبتلایان به دیابت احتیاط کنند) و قدری بادام درختی خلالی یا پودر شده یا مغز تخم کدو نیمکوب و گلاب می تواند میان وعده یا شام مناسبی برای خواب آرام باشد.
نان و پنیر تازه را ترجیحا به جای صبح، عصرها یا غروب میل کنید.
پیاله ای ماست شیرین تازه (ترجیحا کم چرب پروبیوتیک) با گلبرگ های گل محمدی عصرانه مناسبی است.
منبع:
- M. Aghili Khorasani, Makhzan al-Advieh, Chogan, Tehran, 2017.
- M. Khan, Eksir-e-azam, in: R. Tafaghod (Ed.), Alma'ee, Tehran, 2014.
- A. Ibn Nafis, Alshamel fi Sana'at tebbi'at, Cultural Foundation Publications, ABU DHABI. U.A.E, 2000.
- St-Onge MP, Zuraikat FM, Neilson M. Exploring the Role of Dairy Products in Sleep Quality: From Population Studies to Mechanistic Evaluations. Adv Nutr. 2023 Mar;14(2):283-294. doi: 10.1016/j.advnut.2023.01.004. Epub 2023 Jan 31. PMID: 36774251; PMCID: PMC10229376.
- Komada Y, Okajima I, Kuwata T. The Effects of Milk and Dairy Products on Sleep: A Systematic Review. Int J Environ Res Public Health. 2020 Dec 16;17(24):9440. doi: 10.3390/ijerph17249440. PMID: 33339284; PMCID: PMC7766425.
