روابط عمومی دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی ایران؛

خانم دکتر روشنک قدس، استاد محترم دانشکده طب سنتی این دانشگاه، اخیراً به عنوان تنها نماینده ایرانی در کمیته مشورتی طب سنتی سازمان جهانی بهداشت انتخاب شده‌اند. ایشان در نخستین نشست جهانی طب سنتی سازمان مذکور که در اواخر مرداد ماه در هند برگزار گردید، به عنوان سخنران اصلی و عضو پانل حضور یافتند.

همچنین اخیراً در مصاحبه‌ای که به درخواست مجله معتبر پزشکی لنست انجام شد، ایشان در کنار افراد تاثیرگذار در حوزه طب سنتی در سطح جهان نظیر رییس سازمان جهانی بهداشت دکتر تدروس آدهانوم، دکتر کیم سانگ چول رییس واحد طب مکمل و طب سنتی سازمان جهانی بهداشت و دکتر شیاما کوروویلا رییس  مرکز جهانی طب سنتی سازمان جهانی بهداشت، ضمن بیان دیدگاه‌های خود، به معرفی طب سنتی ایران و ظرفیت‌های آن برای ارتقاء سلامت در سطح ملی و بین‌المللی پرداختند. لازم به ذکر است مجله لنست دومین مجله معتبر حوزه پزشکی بعد از مجله کنسر با ایمپکت بسیار بالا ) (IF=168می باشد.

این موفقیت‌ها نشان‌دهنده جایگاه رو به رشد طب سنتی ایران در عرصه جهانی است که مدیون تلاش‌های بی‌وقفه استادان و پژوهشگران این حوزه می‌باشد. امید است با همت مضاعف و گسترش همکاری‌های بین‌المللی، شاهد اوج‌گیری هر چه بیشتر طب سنتی ایران در سطح جهان باشیم.

ترجمه این مقاله با اصلاحاتی از سایت https://mirghazanfari.ir/tm-who جهت استفاده خوانندگان محترم ارائه می شود

جدیدیترین دیدگاه سازمان جهانی بهداشت در خصوص طب سنتی

علاقه سازمان جهانی بهداشت به حوزه طب سنتی دیرینه است. برنامه طب سنتی این سازمان در دهه ۱۹۷۰ راه اندازی شد. از آن زمان، دو استراتژی جهانی در زمینه طب سنتی منتشر شده و اکنون نیز در آستانه تدوین سومین استراتژی ده ساله برای سال‌های ۲۰۲۵-۲۰۳۴ می باشد. بر اساس یافته های این مقاله، سازمان جهانی بهداشت قصد دارد تا طب سنتی مبتنی بر شواهد را در نظامهای بهداشتی و درمانی جهان ادغام کند. این سازمان همچنین مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها برای داروهای گیاهی، و همچنین بنچمارک هایی برای استانداردسازی آموزش و درمان در آیورودا، ناتروپاتی، طب سنتی چینی، و سایر طب ها با اهداف مشابه برای پزشکی انسان شناسانه (آنتروپوسفیکال)، بادکش گذاری و طب تبتی تعریف کرده است. در همین راستا تلاش هایی برای گنجاندن نام طب سنتی در یازدهمین چاپ طبقه بندی بین المللی بیماری ها (ICD-11) (نسخه 2022) در حال انجام می باشد.

تدروس آدهانوم گبریسوس، مدیر کل سازمان جهانی بهداشت در سخنرانی خود در افتتاحیه اجلاس جهانی طب سنتی در هند گفت: در طول تاریخ، مردم در همه کشورها و فرهنگ‌ها از درمان‌های سنتی، درمان‌های خانگی و دانش پزشکی باستانی استفاده کرده‌اند.او به دوران کودکی خود در اتیوپی اشاره  کرد و گفت آنجا او از نزدیک دیده است که چگونه جوامع برای نیازهای بهداشتی خود به پزشکان سنتی متکی هستند. تدروس بر ارزش طب سنتی در پیشگیری و درمان بیماری های غیرواگیر، بهبود سلامت روان و کمک به حفظ سلامت در دوران سالمندی تاکید کرد. وی گفت: ما از همه کشورها می‌خواهیم به بررسی بهترین روش برای ادغام طب سنتی و مکمل در نظام سلامت ملی خود متعهد باشند.

کیم سونگ چول، رئیس واحد طب مکمل، سنتی و یکپارچه سازمان جهانی بهداشت می گوید: «ادغام به روش‌های مختلفی در کشورهای مختلف اتفاق می‌افتد. در برخی کشورها، طب سنتی و مکمل بخشی از مراقبت های بهداشتی اولیه، ثانویه و ثالثیه است».

شیاما کورویلا، رئیس مرکز جهانی طب سنتی سازمان جهانی بهداشت می گوید: «میلیاردها نفر در سراسر جهان از داروهای سنتی و مکمل استفاده می کنند، برای بسیاری از آنها این تنها منبع مراقبت های بهداشتی است. نیروی کار عظیمی در طب سنتی و مکمل وجود دارد، نه فقط درمانگرها، بلکه پزشکان متخصص که در دانشگاه تحصیل کرده اند. آنها به طور بالقوه می توانند برای برطرف کردن کمبود نیروهای بهداشتی و درمانی مورد استفاده قرار گیرند». به گفته کورویلا هدف در سازمان جهانی بهداشت این است که کشورهای مختلف را بررسی کند تا دریابد که آیا اصول علمی کلی وجود دارد که بتوان آن را برای ادغام طب سنتی در نظام بهداشتی درمانی به کار برد یا نه اما چالش حول جمع آوری شواهد وجود دارد.کورویلا تاکید دارد البته مثال های زیادی از طب سنتی و مکمل وجود دارد که شواهد و مدارک محکمی دارند. امروزه ۴۰ درصد از محصولات دارویی از طبیعت تهیه می شود. آسپرین از پوست درخت بید به دست می آید که حداقل ۳۵۰۰ سال است که به عنوان مسکن استفاده می شود. "یو تو تو" برنده جایزه نوبل ۲۰۱۵ آرتمیسینین را از گونه ای از افسنتین، که یک گیاه دارویی در طب سنتی چینی است جدا کرد. این داروی ضد مالاریا جان میلیون ها نفر را تا کنون نجات داده است.مایه کوبی آبله، که مستلزم جذب پوسته یا چرک آبله برای ایجاد مصونیت است، توسط مردم چین و ترکیه انجام شد و منجر به ساخت واکسن آبله شد. یوگا و طب سوزنی در سراسر جهان گسترش یافته است. کارآزمایی‌های بالینی متعدد اثربخشی یوگا و طب سوزنی را در کاهش درد نشان داده‌اند.با این وجود، طب سنتی مداخلاتی مانند هومیوپاتی را نیز در بر می گیرد، که بودجه آن توسط سرویس ملی سلامت انگلستان (NHS) در سال 2017 قطع شد و متعاقباً توسط سایمون استیونز، رئیس وقت این سرویس با عنوان «در بهترین حالت، هومیوپاتی یک دارونماست که از بودجه محدود NHS سوء استفاده میکند» توصیف شد! کورویلا میگوید: ما باید از نظر به کارگیری اصول و دقت علمی نسبت به طب سنتی سخت گیری کنیم. مسئولیت سازمان جهانی بهداشت این است که اطمینان حاصل کند که آنچه مردم برای سلامتی و تندرستی استفاده می کنند ایمن، کارآمد و مبتنی بر شواهد است. سازمان جهانی بهداشت هشدار داده است که استفاده نادرست از داروهای سنتی مصرف‌کنندگان را در معرض خطر عوارض جانبی بالقوه جدی در نتیجه آلرژی، تداخلات دارویی، آلودگی محصولات با آفت‌کش‌ها، فلزات سنگین و سایر مواد، یا آسیب‌های وارد شده توسط پزشکان بی‌تجربه قرار می‌دهد.کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده و کنترل‌شده گزینه‌ای برای مداخلاتی درمانی هستند. اما سازماندهی چنین کارآزمایی‌هایی ساده نیست. طب سنتی بیشتر در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط مورد استفاده قرار می گیرد. ما نمی دانیم که چه کسی این کارآزمایی ها را تأمین بودجه می کند – طب سنتی چیزی نیست که بتواند برای صنعت داروسازی سودآور باشد. ماهیت کل نگر طب سنتی و مکمل به طور فزاینده ای برای افراد از فرهنگ های سراسر جهان جذاب است. کورویلا می گوید: من فکر می کنم پس از کووید-۱۹، مردم به دنبال رویکردهایی برای سلامت خود بودند که با جامعه و محیط زیست سازگار باشد. اما ارائه روش هایی برای ارزیابی سیستم های کل نگر کار آسانی نیست. ما باید بپرسیم که آیا روش‌های علمی ما برای درک پیچیدگی‌های طب سنتی مناسب هستند یا خیر.

جورج سایفرت، متخصص انکولوژی کودکان و رییس مرکز طب یکپارچه در دانشگاه چریته برلین در آلمان (یکی از قدیمی ترین و بزرگترین دانشگاههای آلمان) و عضو گروه مشورتی اجلاس جهانی طب سنتی می گوید: «انسان ابعاد زیادی دارد که اگر می‌خواهیم سالم باشیم و چیزی فراتر از یک بیمار شناخته شویم، باید به آن‌ها توجه کنیم. سنت های کهن پزشکی این ابعاد را در نظر می گیرند. اگر طب سنتی را به حاشیه برانید، تنوع را از بین می برید و فرصت بهره مندی از مزایای بانک دانش عظیمی را از دست می دهید». سایفرت می گوید: پزشکی مدرن بر روی آنچه که شما می توانید به راحتی اندازه گیری کنید متمرکز است، و برای مثال در سرطان شناسی، تحقیقات مولکولی راهگشا هستند. تحقیقات با این سطح از دقت باید توسعه یابد و در طب سنتی نیز به کار برده شود. او بر نیاز به رویکردهای روش شناختی نوآورانه برای رویکردی واقعاً پایدار برای سلامت در سطح جهانی تأکید دارد. در دانشگاه چریته، مداخلات پیشرفته مانند درمان با سلول T گیرنده آنتی ژن کایمریک و درمان های هدفمند شخصی در دسترس هستند. اما این بیمارستان همچنین بر تمایل اکثر آلمانی ها  برای پزشکی ادغام شده (ترکیبی از طب سنتی و رایج) تایید می کند.

او می گوید: باید برای هر بیمار به طور شخصی با ایجاد برنامه‌های بالینی ترکیبی از پزشکی پیشرفته با علم تغذیه، ذهن آگاهی، و رویکردهای ذهن- بدن، رویکردی جامع در نظرگرفته شود. ارزیابی علمی و مقایسه نتایج همچنان مهم است و تمرکز باید بر پیشگیری باشد. مداخلات مبتنی بر طبیعت به طور ویژه ای سودمند بوده است. آنها بر فشار خون، کیفیت زندگی و سطح اضطراب تأثیر فوری دارند.

روشنک قدس، عضو هیات علمی دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی ایران و عضو گروه مشورتی این اجلاس جهانی به لنست گفت: طب ایرانی با سابقه طولانی و غنی خود که قدمت آن به بیش از ۲۰۰۰ سال می رسد، دارای مزایای متعددی است که آن را برای مردم امروز بسیار مناسب می کند. طب ایرانی مانند بسیاری از نظام‌های پزشکی باستانی رویکردی کل‌نگر به سلامت دارد و بر عوامل سبک زندگی مانند رعایت رژیم غذایی مناسب، ورزش ملایم، خواب کافی و تعادل روحی و روانی تاکید دارد. او خاطرنشان کرد: بسیاری از درمان‌های طب ایرانی بر بازگرداندن تعادل و تقویت ظرفیت‌های درمانی طبیعی بدن تمرکز دارد. دانش انباشته شده در طول قرن ها تمرین و تحقیق، بینش های بالینی و رویکردهای درمانی که مکمل پزشکی مدرن هستند را ارائه می دهند. حفظ این سنت پزشکی و در دسترس قرار دادن آن تضمین می‌کند که مردم در دنیای امروز می‌توانند از این سیستم درمانی طبیعی و اصول منحصربه‌فرد آن بهره ببرند، البته ما به شواهدی مبنی بر اثربخشی و ایمنی طب سنتی و مکمل نیز نیاز داریم که مبتنی بر روش های تحقیق مناسب برای پزشکی شخصی سازی شده باشند.

دکتر قدس نظام مراقبت بهداشتی را ایده آل می داند که بهترین روشهای طب سنتی و رایح را بدون تعصب ترکیب کند. او می گوید: هدف ما برای آینده باید ارائه مراقبت شخصی و بیمار محور باشد که فرد را به عنوان یک کل (ذهن، بدن و روح ) مورد توجه قرار دهد. او سیاست گذاران را تشویق می کند تا مسئولانه ترین راه را برای ادغام طب سنتی و مرسوم بیابند و اطمینان حاصل کنند که ارائه دهندگان این خدمات در مورد گزینه های مختلف درمانی و نحوه تعامل آنها با یکدیگر یا تکمیل یکدیگر آگاه هستند. قدس این مصاحبه را با این جمله پایان داد که هدف نهایی ما باید تلاش برای داشتن یک سیستم مراقبت بهداشتی جامع متمرکز بر نیازها و ترجیحات بیمار باشد نه تلاش برای اثبات برتری یک رویکرد طبی بر دیگری. دکتر قدس ضمن تأکید بر ضرورت پژوهش‌های علمی، نظام سلامتی را ایده‌آل دانست که بهترین شیوه‌های طب سنتی و مدرن را در کنار هم به کار ‌گیرد.

لازم به توضیح است حداقل ۱۷۰ کشور در سراسر جهان استفاده از طب سنتی و مکمل را مستند کرده‌اند و تقریباً ۱۰۰ کشور دارای سیاست‌ها و برنامه‌های ملی هستند که به معنای ادغام با سیستم ارائه مراقبت‌های بهداشتی می باشد.