ماه رمضان برای مسلمانان زمان عبادت و روزه‌داری است، اما زنان باردار از این حکم مستثنا هستند. با این حال، بسیاری از زنان به دلایل فرهنگی و مذهبی همچنان روزه می‌گیرند. با توجه به تغییر در الگوی تغذیه و ساعات دریافت مواد مغذی، نگرانی‌هایی درباره تأثیر روزه‌داری بر رشد جنین، وزن تولد و سایر شاخص‌های بارداری وجود دارد.

یک مرور جامع بر مطالعات علمی نشان داده است که روزه‌داری در ماه رمضان طی دوران بارداری اثرات متناقضی بر پیامدهای بارداری و زایمان دارد. این تحقیق که ژانویه سال 2025 در مجلهInternational Journal of Gynecology & Obstetricsمنتشر شده است، با بررسی نتایج ۱۳ مطالعه مرور سیستماتیک و روایتی، به این نتیجه رسیده است که شواهد کافی برای تأیید تأثیرات منفی روزه‌داری بر بارداری و زایمان وجود ندارد.

این مطالعه که بر اساس یک مرور چتری (Umbrella Review) انجام شده است، نتایج تحقیقات پیشین را جمع‌آوری کرده و نشان می‌دهد که روزه داری در سلامت مادر و جنین ممکن است چه تاثیری داشته باشد:

• زایمان زودرس: روزه‌داری در دوران بارداری احتمال زایمان زودرس را افزایش نمی‌دهد.
• دیابت بارداری و پره‌اکلامپسی: هیچ شواهدی مبنی بر اینکه روزه‌داری خطر دیابت بارداری یا پره‌اکلامپسی را افزایش می‌دهد، یافت نشد.
• روش زایمان: روزه‌داری در بارداری تأثیر مشخصی بر احتمال زایمان سزارین ندارد.
• شاخص‌های رشد جنین: برخی مطالعات کاهش جزئی در رشد برخی شاخص‌های جنینی مانند قطر دوطرفه سر (BPD)  و طول استخوان ران (FL) را گزارش کرده‌اند، اما این نتایج متناقض هستند.

• شاخص مایع آمنیوتیک :(AFI) برخی مطالعات نشان می‌دهند که روزه‌داری ممکن است باعث کاهش شاخص مایع آمنیوتیک شود، که احتمالاً به دلیل کم‌آبی ناشی از روزه‌داری است.
• وزن تولد نوزاد: شواهد کمی وجود دارد که روزه‌داری ممکن است منجر به کاهش وزن نوزاد شود، اما تفاوت‌ها از نظر آماری قابل توجه نبوده‌اند.

نتیجه‌گیری و توصیه‌ها

این پژوهش نشان می‌دهد که روزه‌داری در دوران بارداری به‌طور کلی اثرات منفی چشمگیری بر بارداری و سلامت نوزاد ندارد، اما به دلیل تنوع نتایج، نیاز به تحقیقات بیشتر با کنترل دقیق‌تر متغیرهای مؤثر وجود دارد. پزشکان توصیه می‌کنند زنان بارداری که قصد روزه‌داری دارند، با متخصص زنان و تغذیه مشورت کرده و وضعیت سلامت خود را به‌طور منظم بررسی کنند. بدیهی است که تصمیم‌گیری درباره روزه‌داری در دوران بارداری باید فردی و بر اساس شرایط جسمی مادر باشد.

توصیه های مهم برای مادران در ماه رمضان:

• زنان باردار باید قبل از تصمیم به روزه‌داری با پزشک خود مشورت کنند.
• مصرف وعده‌های غذایی مفید و مغزی در سحر و افطار
• نوشیدن مایعات کافی در فاصله بین افطار تا سحر
• استراحت کافی برای حفظ انرژی و سلامت جنین

منبع:

Al-Taiar A, Rahman ME, Salama M, Ziyab AH, Karmaus W. Impacts of Ramadan fasting during pregnancy on pregnancy and birth outcomes: An umbrella review. Int J Gynaecol Obstet. 2025 Jan 9. doi: 10.1002/ijgo.16127. Epub ahead of print. PMID: 39785103

تهیه و تنظیم:

دکتر مریم تقوی شیرازی

هدیه محمدی