دکتر روشنک قدس متخصص طب سنتي و رئيس دانشکده طب سنتي دانشگاه علوم پزشکي ايران در گفت‌وگو با خبرنگار طبيب من در بخش «خبرکده»؛ در خصوص وضعيت رشته طب سنتي در اين دانشگاه گفت: دانشگاه علوم پزشکي ايران همزمان با سه دانشگاه ديگر در سطح شهر تهران (دانشگاههاي علوم پزشکي تهران، شهيد بهشتي و شاهد) در سال ???? فعاليت خود را با برگزاري متمرکز مراسم تاسيس اين رشته با حضور وزير بهداشت وقت، دکتر لنکراني و با هدف ترويج، توسعه و نهادينه کردن طب سنتي آکادميک در قالب موسسه مطالعات تاريخ پزشکي، طب اسلامي و مکمل آغاز کرد.

وي افزود: دانشگاه علوم پزشکي ايران در واقع اولين دانشگاهي است که از همان بدو تاسيس اين رشته در درون خود، دو ساختمان مستقل؛ يکي براي فعاليت هاي آموزشي واقع در ساختمان متعلق به خاندان مشير الدوله پيرنيا که بنايي تاريخي و بسيار زيبا است و ديگري ساختماني براي فعاليت هاي درماني تحت عنوان سلامتکده بهشت، را جهت ارتقاي علمي طب سنتي به فعاليت هاي آموزش، پژوهش و درمان در اين حوزه اختصاص داد.

قدس با اشاره به اينکه دانشگاه علوم پزشکي تهران از همان سال ???? با مجوز رسمي تحت عنوان دانشکده طب سنتي فعاليت خود را آغاز کرد، گفت: البته اين دانشگاه ساختماني مستقل براي آموزش دستياران در اختيار نداشت. لذا تا قبل از ادغام اين دو دانشگاه، همواره دانشگاه علوم پزشکي ايران به دليل برخورداري از زيرساخت هاي مناسب و کافي توانست پاسخگوي بهتري به نيازهاي اوليه دانشجويان هر چهار دانشگاه که در آن زمان به طور متمرکز و توسط اساتيد مشترک آموزش داده مي شدند، باشد.

وي در ادامه بيان کرد: وجود کتابخانه اي غني که با همت دکتر محمد مهدي اصفهاني برپا شد، خود گواه اين ماجراست. اين کتابخانه تا امروز نيز همچنان با حدود چهار هزار نسخه کتاب به زبانهاي انگليسي، عربي، فارسي و اردو همچنان پيشتاز بوده و به دليل برخورداري از مجموعه اي کامل از نسخ خطي کتب طبي کهن به عنوان کتابخانه رفرنس طب سنتي شناخته مي شود.

متخصص طب سنتي اظهار داشت: در راستاي تحقق هدف توسعه طب سنتي تاکنون، کتب زيادي از اين کتابخانه به دانشکده هاي طب سنتي ديگر اهدا شده است. از افتخارات ديگر اين دانشگاه پيشتاز بودن در راه اندازي آزمايشگاه گياهان دارويي با حداقل هاي مورد نياز براي تهيه و استانداردسازي داروهاي گياهي و پذيرش مسئوليت آموزش دانشجويان هر چهار دانشگاه در حوزه آشنايي با گياهان دارويي و داروهاي گياهي است.

قدس در خصوص ادغام دو دانشگاه علوم پزشکي ايران و تهران عنوان کرد: در سال ???? پس از ادغام دو دانشگاه، اين مجموعه (موسسه مطالعات تاريخ پزشکي، طب اسلامي و مکمل و سلامتکده بهشت) تحت عنوان دانشکده طب سنتي دانشگاه علوم پزشکي تهران، همچنان به فعاليت هاي خود در سه حوزه آموزش، پژوهش و درمان ادامه داد. اما متاسفانه افتخارات اين دوره در سوابق علمي اين مجموعه قابل استناد و محاسبه به نام دانشگاه علوم پزشکي ايران نيست و به نام دانشگاه علوم پزشکي تهران ثبت شده است. گرچه اين مجموعه چه قبل و چه بعد از انتزاع آنقدر قوي و پرتوان در حوزه طب سنتي فعاليت نموده که اين دوسال فاصله در سوابق علمي آن، چيزي از غناي اين مجموعه نکاسته و البته اين از افتخارات ديگر ما است.

رئيس دانشکده طب سنتي دانشگاه علوم پزشکي ايران افزود: در سال ???? و پس از انتزاع دو دانشگاه، اين مجموعه همچنان به فعاليت خود در تعليم دستياران و متخصصين طب سنتي ادامه داد. اين مجموعه پس از سالها آموزش متخصصان طب سنتي، با توجه به افزايش تعداد دانشجويان و احساس نياز به برخورداري از فضاي مناسب تر جهت آموزش و پژوهش، در سال ???? درخواست اخذ مجوز مجزا تحت عنوان دانشکده طب سنتي را از وزارت بهداشت کرد.

وي ادامه داد: اين درخواست در آذرماه سال ???? با تاييد وزير محترم بهداشت، جناب آقاي دکتر هاشمي تاييد و مجوز آن به دانشگاه علوم پزشکي ايران ابلاغ شد. پس از آن، کليه فعاليت هاي پژوهشي اين مجموعه در موسسه پيرنيا و کليه فعاليت هاي آموزشي اين مجموعه به طور رسمي در درون دانشکده واقع در ساختمان سلامتکده بهشت متمرکز شدد. در حال حاضر اين دانشکده در رشته هاي طب سنتي و تاريخ پزشکي دانشجو مي پذيرد. درخواست راه اندازي رشته داروسازي سنتي نيز با توجه به تصويب گروه داروسازي سنتي در اين دانشکده در حال پيگيري است.

حال و روز طب سنتي در دانشگاه علوم پزشکي ايران

متخصص طب سنتي افزود: شرط ورود به رشته تخصصي طب سنتي که در مقطع PhD داير شده است، دارا بودن مدرک دکتراي پزشکي عمومي است.

وي در خصوص آمار پژوهشهاي انجام شده در دانشکده طب سنتي دانشگاه علوم پزشکي ايران عنوان کرد: اساتيد، دستياران و پژوهشگران اين مجموعه تاکنون و بدون در نظر گرفتن ? سال ادغام، توانسته اند ??? مقاله به چاپ رسانند که ?? درصد آن به زبان انگليسي و پنجاه و شش مقاله يا ?? درصد تعداد کل مقالات به زبان فارسي بوده است.

قدس همچنين در مورد طرحهاي پژوهشي دانشکده بيان کرد: اين مجموعه از سه سال قبل از پذيرش دانشجو يعني از سال ????، فعاليتهاي پژوهشي در حوزه طب سنتي را آغاز نموده است. از ??? طرح بررسي شده، ??? طرح مصوب و ??? طرح به اتمام رسيده است. ?? طرح نيز در سال جاري در حال اجرا مي باشد.

رييس دانشکده طب سنتي علوم پزشکي ايران افزود: از سال 1386 تا کنون تعداد کل دانشجويان فارغ التحصيل و در حال تحصيل اين دانشکده، 73 نفر، شامل 21 دانشجوي کارشناسي ارشد تاريخ پزشکي و 52 دانشجوي دکتراي تخصصي طب سنتي بوده است.

طب سنتي را بيشتر بشناسيم

قدس در تعريف طب سنتي گفت: با توجه به تعريف ارائه شده توسط سازمان جهاني بهداشت، طب سنتي مجموعه اي از دانش، مهارت و روش هاي عملي مبتني بر نظريه ها، باورها و تجارب بومي هر فرهنگي است که چه با دانش فعلي بشر قابل توجيه و تفسير باشد و چه نباشد، جهت حفظ سلامت در سه حوزه پيشگيري، تشخيص و درمان جسمي و رواني افراد به کار برده مي شود.

وي ادامه داد: کلمات طب مکمل، طب جايگزين يا طب غير متداول، کلماتي هستند که در کشورهاي مختلف به جاي طب سنتي به کار برده مي شوند. اما در ايران طب مکمل عمدتاً معناي جامعي داشته و انواع مکاتب طبي نظير طب چيني (طب سوزني)، طب هندي (آيورودا)، هوميوپاتي و ... را در بر مي گيرد و واژه طب سنتي ايراني عمدتاً به طب سينايي مبتني بر مزاج شناسي يا همان طب اخلاطي اشاره دارد.

نقاط ضعف و قدرت طب سنتي و طب رايج

قدس در خصوص تفاوت طب سنتي و طب رايج گفت: اين دو طب، مباني متفاوتي در تشخيص و درمان بيماري ها دارند و در حقيقت دو مکتب طبي متفاوت هستند و هر کدام نقاط قوت و ضعف خود را دارند. از نقاط قوت طب رايج، توسعه روش هاي متنوع جراحي، استريليزاسيون و آنتي بيوتيک ها و درمان بيماري ها در وضعيت اورژانس است.

متخصص طب سنتي افزود: اما از نقاط ضعف آن، بيماري هاي مزمن هست که تنها با تجويز درمانهاي نگهدارنده يا علامتي مادام العمر، تحت درمان قرار مي گيرند. در مقابل از نقاط قوت طب سنتي برخورداري از روش هاي متعدد در حوزه پيشگيري از ايجاد بيماري هاي عضوي و بيماري هاي کلي و نيز کمک به افزايش کيفيت زندگي در بيماران مبتلا به بيماري مزمن و در برخي موارد درمان کامل آنها هست.

به گفته وي متاسفانه برخي از افراد غيرآکادميک در سطح جامعه دچار تعصب غير علمي و کاذب شده و طب سنتي را براي درمان همه انواع بيماري ها لازم و کافي مي دانند و با اين طرز تفکر نادرست، عده کثيري از بيماران را از استفاده از روش هاي نوين تشخيصي و درماني طب رايج به ويژه در مواردي که حيات بيمار در خطر هست برحذر مي دارند و بدين ترتيب زمان طلايي تشخيص و درمان را از بيمار مي گيرند.

قدس بيان کرد: از همين رو آنها با رويکرد نادرست و دفاع ناصحيح از طب سنتي، سبب مي شوند فضايي فراهم شود تا افرادي که غيرعالمانه، طب سنتي را متحجرانه و